- ประวัติโคลด์ โมเนต์ (Claude Monet)
- กำเนิดนิยาม “อิมเพรสชันนิสม์ (Impressionism)”
- ทำไม “โคลด์ โมเนต์ (Claude Monet)” ถึงกลายเป็นผู้เปลี่ยนนิยามความงามของศิลปะ
อะไรคือความงามในโลกศิลปะ? หากเราลองให้คนหนึ่งร้อยคนลองเดินเข้าไปในพิพิธภัณฑ์แล้วเลือกชิ้นงานที่สวยที่สุด เราเชื่อว่าคำตอบที่ได้นั้นจะต้องออกมาหลากหลายอย่างแน่นอน เพราะนิยามความสวยของแต่ละคนย่อมไม่เหมือนกันและมีความปัจเจกสูงมาก สำหรับงานศิลปะความงามอาจแบ่งได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ ความงามทางกายภาพ เป็นความงามในเชิงการใช้เทคนิคในการสร้างสรรค์ผลงานและความงามในทางความรู้สึก เป็นความงามที่ผู้เสพงานจะรู้สึกประทับใจกับผลงานที่ได้เห็น ซึ่งวันนี้เราจะมาพูดถึงศิลปินผู้เปลี่ยนนิยามความงามในโลกศิลปะอย่าง “โคลด์ โมเนต์ (Claude Monet)” ว่าเขาได้สร้างคุณูปการให้กับวงการศิลปะไว้อย่างไรบ้าง
ประวัติโคลด์ โมเนต์ (Claude Monet)
Claude Monet อ่านว่า "โคลด์ โมเน" หลายๆ ท่านที่ได้ยินชื่อนี้อาจรู้สึกไม่คุ้นหูเท่าไรนัก แต่เราเชื่อว่าหากคุณได้ลองดูผลงานของเขาแล้วจะต้องร้องอ๋อเลยทันที เพราะจริงๆ แล้วโมเนต์นับว่าเป็นศิลปินคนสำคัญในยุคบุกเบิกของการสร้างสรรค์งานศิลปะแนวอิมเพรสชันนิสม์ (Impressionism) เลยก็ว่าได้
The Water-Lily Pond, 1899
ย้อนกลับไปในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 มีศิลปินท่านหนึ่งได้สร้างผลงานชื่อ “The Water-Lily Pond, 1899” เป็นเซทภาพวาดสระบัวพร้อมกับสะพานสไตล์ญี่ปุ่นในบ้านของตัวเอง ภาพนี้ได้สร้างความประทับใจต่อผู้คนจำนวนมาก โดยเจ้าของผลงานคือ “โคลด์ โมเนต์ (Claude Monet)” เขาคือบุคคลผู้เป็นหัวหอกคนสำคัญในการเบิกทางงานศิลปะแนวอิมเพรสชันนิสม์ (Impressionism) ให้เป็นที่ยอมรับในวงกว้างจนกลายเป็นผลงานจิตรกรรมที่ทรงอิทธิพลที่สุดในโลก
โคลด์ โมเนต์ (Claude Monet) เกิดที่กรุงปารีส เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน ปี 1840 เขาเติบโตในครอบครัวที่มีฐานะปานกลางโดยมีคุณพ่อประกอบธุรกิจขายอุปกรณ์การต่อเรือ โมเนต์อาศัยอยู่ในปารีสจนอายุครบ 5 ขวบ ครอบครัวของเขาก็ย้ายไปอยู่ที่เมืองเลออาฟวร์ (Le Havre) ที่ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของประเทศฝรั่งเศส แคว้นนอร์ม็องดี (Normandie) ซึ่งเป็นเมืองท่าสำคัญสำหรับการส่งสินค้าจากปารีสไปยังประเทศในภูมิภาคอื่นๆ
โมเนต์ในยุคเริ่มแรกของการเป็นศิลปิน เขาศึกษาอยู่ที่โรงเรียนมัธยมศิลปะในเมืองเลออาฟวร์ (Le Havre) ผลงานสร้างชื่อชิ้นแรกของโมเนต์คือการวาดรูปการ์ตูนล้อเลียน (Caricature) คุณครูของเขา และรูปวาดนี้ก็ขายได้ในปี 1850 มีราคาประมาณ 10-20 ฟรังก์
view at rouelles, le havre 1858
ต่อมาในระหว่างปี 1856-1857 โมเนต์ได้พบกับเออแฌน บูแด็ง (Eugène Boudin) ผู้ที่ทำให้ผลงานของโมเนต์เปลี่ยนไปตลอดกาล เพราะบูแด็งเป็นจิตรกรที่มีผลงานการวาดภาพวิวทิวทัศน์เป็นส่วนใหญ่ เขาได้สอนให้โมเนต์ที่มีความชื่นชอบและเติบโตมากับธรรมชาติได้ลองออกไปวาดภาพธรรมชาตินอกสถานที่ ทำให้สไตล์การวาดภาพของโมเนต์เปลี่ยนไปจากการการวาดรูปล้อเลียน เขาได้หันมาวาดรูปธรรมชาติจนสามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงในวงกว้างได้ เพราะตั้งแต่โมเนต์ได้เริ่มวาดภาพธรรมชาติเขาก็ได้สร้างสรรค์ผลงานแนวนี้มาโดยตลอดจนถึงวันสุดท้ายของชีวิต
กำเนิดนิยาม “อิมเพรสชันนิสม์ (Impressionism)”
ก่อนเราจะมาอธิบายการเกิดขึ้นของนิยาม “อิมเพรสชันนิสม์ (Impressionism)” เราอยากให้ผู้อ่านได้เห็นบริบทสังคมสำหรับการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะในช่วงก่อนศตวรรษที่ 19 ก่อน งานศิลปะในช่วงเวลานั้นมักสร้างสรรค์ออกมาเป็นงานแนวศิลปะเรอเนซองส์ (Renaissance) คืองานที่ชวนให้รำลึกถึงยุคกรีกโรมัน โดยผลงานจะเน้นไปที่ลักษณะความงามของมนุษย์ ใช้เทคนิคการวาดภาพตามหลักกายวิภาคคือการวาดภาพคนให้ดูสมจริง มีการใช้ฝีแปรงละเอียด ดูเนียนเป็นผืนเดียวกัน ซึ่งมีความแตกต่างกับงานของโมเนต์ใช้เทคนิคที่มีการใช้สีฉูดฉาด ฝีแปรงหยาบและงานเน้นการวาดเกี่ยวกับธรรมชาติเป็นส่วนใหญ่
สถาบันวิจิตรศิลป์ (Academy of Fine Arts)
ในช่วงเวลานั้นการที่จะพิสูจน์ว่าผลงานที่ตนสร้างสรรค์ขึ้นเป็นผลงานที่ดีและได้รับการยอมรับ โดยศิลปินจะต้องส่งผลงานมาที่ “สถาบันวิจิตรศิลป์ (Academy of Fine Arts)” สถาบันศิลปะที่ใหญ่ที่สุดประจำเมืองฝรั่งเศสและจะต้องผ่านความเห็นชอบจากเหล่าบรรดาคณะกรรมการ โดยผลงานที่ได้รับคัดเลือกจากสถาบันนี้ก็จะได้นำมาจัดแสดงในนิทรรศการศิลปะแห่งปารีส หรือที่เรียกกันว่า “ซาลอน (Salon)” ซึ่งหากศิลปินท่านใดที่ได้แสดงงานในซาลอนนี้ก็นับว่าเป็นการแจ้งเกิดตัวศิลปินเองเลยก็ว่าได้
The Luncheon, 1868
ในด้านของโมเนต์ก็ได้ตัดสินใจส่งงานไปยังสถาบันวิจิตรศิลป์ด้วยเช่นกัน โดยเขาได้ส่งภาพ The Luncheon, 1868 เป็นภาพภรรยาและลูกชายของเขากำลังนั่งอยู่บนโต๊ะทานอาหาร ซึ่งแน่นอนว่าภาพนี้ได้ถูก Salon ปฏิเสธออกมา และงานส่วนใหญ่ที่ผ่านการคัดเลือกมักจะเป็นงานแบบแนวศิลปะเรอเนซองส์มากกว่า
ต่อมาในปี 1873 โคลด์ โมเนต์ (Claude Monet), ปีแยร์-โอกุสต์ เรอนัวส์ (Pierre-Auguste Renoir), กามีย์ ปีซาโร (Camille Pissarro) และอัลเฟรด ซิสลีย์ (Alfred Sisley) ได้ออกมารวมตัวกันก่อตั้งสมาคม Société anonyme des artistes peintres, sculpteurs et graveurs (Anonymous Society of Painters, Sculptors, and Engravers) ก็คือสมาคมสำหรับเหล่าศิลปินนอกขนบที่ถูกปฏิเสธในการพิจารณาผลงานจาก Salon นั่นเอง โดยศิลปินกลุ่มนี้ได้ตัดสินใจจัดนิทรรศการงานศิลปะเพื่อจัดแสดงบรรดาผลงานที่ถูกปฏิเสธ
Impression Sunrise, 1868
โมเนต์เองก็ได้นำภาพของเขาหลายๆ ภาพมาร่วมจัดแสดง หนึ่งในนั้นเขามีภาพที่ตั้งชื่อว่า “Impression Sunrise, 1868” และเมื่อหลุยส์ เลอรอย (Louis Leroy) นักวิจารณ์งานศิลปะได้เห็นภาพนี้เข้า ก็วิจารณ์ว่างานของโมเนต์ทำหน้าที่แค่สร้างความประทับใจให้ผู้ชมเฉยๆ ไม่ได้มีคุณค่าในเชิงศิลปะ ซึ่งทางฝั่งของโมเนต์และเพื่อนๆ ก็ไม่ได้มีปัญหาอะไรกับคำเย้ยหยันนี้ อีกทั้งยังเริ่มใช้คำว่า “อิมเพรสชันนิสม์ (Impressionism)” เป็นคำนิยามแทนงานศิลปะแนวนี้ของโมเนต์และเพื่อนๆ อีกด้วย
ทำไม “โคลด์ โมเนต์ (Claude Monet)” ถึงกลายเป็นผู้เปลี่ยนนิยามความงามของศิลปะ
หลังจากที่โมเนต์ได้ร่วมจัดแสดงผลงานของตัวเองร่วมกับสมาคมหลายๆ ครั้งขึ้นผลงานของโมเนต์ก็เริ่มเป็นที่รับรู้ของคนทั่วไป ในการจัดแสดงงานครั้งที่ 4 ของเขามีคนซื้อบัตรเข้าชมงานเป็นจำนวนมากและภาพของเขาก็ขายได้ราคารวมกันมากกว่า 15,400 ฟรังค์ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงยุคแห่งการเปลี่ยนแปลงและเทรนด์ที่เริ่มเปลี่ยนแปลงไป
gare saint-lazare, 1887
หากพิจารณาบริบทสังคมของช่วงเวลานั้นเป็นช่วงรอยต่อที่กำลังเข้าสู่ศตวรรษที่ 19 คนในสังคมเริ่มเจอกับนวัตกรรมที่เรียกว่า “กล้องถ่ายรูป” การเกิดขึ้นของกล้องถ่ายรูปนั้นส่งผลต่อจิตรกรโดยตรง เพราะในอดีตจิตรกรทำหน้าที่เปรียบเสมือนกล้องถ่ายรูปที่คอยบันทึกเรื่องราวต่างๆ แต่เมื่อมีกล้องถ่ายรูปมาทำหน้าที่ตรงนี้แทน ทำให้ความนิยมของงานศิลปะแนวเรอเนซองส์ (Renaissance) ที่เน้นการวาดรูปแบบเสมือนจริงเริ่มลดน้อยลง และในทางกลับกันการสร้างสรรค์ผลงานแนวอิมเพรสชันนิสม์ (Impressionism) ก็เป็นที่นิยมมากยิ่งขึ้นเพราะผลงานแนวนี้เป็นการถ่ายทอดรูปภาพในช่วงโมเมนต์ที่น่าประทับใจและคงความสวยงามในแบบที่กล้องถ่ายรูปไม่สามารถทำได้ ผลงานของโมเนต์และเพื่อนๆ เริ่มได้รับการยอมรับในวงกว้างมากยิ่งขึ้นรวมทั้งได้รับการยอมรับจากซาลอนอีกด้วย
หลังจากนั้นชีวิตของโคลด์ โมเนต์ (Claude Monet) ก็เปลี่ยนไปเขาได้รับความสนใจจากผู้คน และได้สร้างสรรค์ผลงานดังออกมาจำนวนมากจนกลายเป็นศิลปินของยุคอิมเพรสชันนิสม์ (Impressionism)
The Artist's Garden at Giverny, 1900
