พระพิฆเนศ

พระพิฆเนศ , พระพิฆเณศ หรือ พระวิฆเณศวร มีลักษณะที่โดดเด่นจากเทพองค์อื่นๆ คือพระเศียรเป็นช้าง เป็นที่เคารพสักการะในฐานะของเทพแห่งศิลปวิทยาการ, เทพแห่งปัญญาผู้รอบรู้ และเป็นเทพเจ้าแห่งการเริ่มต้น ผู้คนจะเรียกพระนามพระองค์ก่อนเสมอในบทสวดบูชาต่างๆ ก่อนเริ่มพิธีกรรม มีหลักฐานยืนยันว่ามีการเริ่มบูชาพระพิฆเนศ เมื่อราวคริสต์ศตวรรษที่ 4-5 สมัยอาณาจักรคุปตะ ตามเทพปกรณัมฮินดู พระพิฆเนศทรงเป็นพระบุตรของพระศิวะและพระปารวตี ท่านถูกนำไปบูชากันอย่างแพร่หลายในทุกนิกาย และวัฒนธรรมท้องถิ่นของศาสนาฮินดู

พระพิฆเนศ ทรงเป็นเทพเจ้าสูงสุดในนิกายคาณปัตยะ คัมภีร์หลักของพระพิฆเนศเช่น คเณศปุราณะ, มุทคลปุราณะ และ คณปติอรรถวศีรษะ นอกจากนี้ยังมีสารานุกรมเชิงปุราณะอีกสองเล่มที่กล่าวเกี่ยวกับพระคเณศ คือ พรหมปุราณะ และ พรหมันทปุราณะ เมื่อพิจารณาความหมายในทางรูปธรรม รูปกายที่อ้วนพีนั้นมีความหมายว่า ความอุดมสมบูรณ์ เศียรที่เป็นช้างมีหมายถึงผู้มีปัญญามาก ตาที่เล็ก คือ สามารถมอง แยกแยะสิ่งถูกผิด หูและจมูกที่ใหญ่หมายถึง มีสัมผัสพิจารณาที่ดีเลิศ พระพิฆเนศมีพาหนะ คือ หนู ซึ่งอาจเปรียบได้กับความคิด ที่พุ่งพล่าน รวดเร็ว ต้องใช้สติในการควบคุมให้ไปทางที่ถูก