พระสมเด็จวัดกลางคลองข่อย

พระสมเด็จกรุวัดกลางคลองข่อย สมเด็จพระพุทธาจารย์โต พรหมรังสีได้สร้างบรรจุไว้ในองค์พระยืนว่ากันว่าพิมพ์พระสมเด็จวัดกลางคลองข่อยนี้เป็นพระที่สมเด็จพระพุทธาจารย์โตได้สร้างขึ้นเป็นครั้งแรกๆของท่านในราวปีพ.ศ.2395 โดยการแกะแม่พิมพ์และสร้างด้วยกรรมวิธีแบบโบราญคือสร้างจากปูนเปลือกหอย ผสมผงพุทธคุณ มวลสารจากดอกไม้ ว่านศักดิ์สิทธิ์ ดินอาถรรพ์ เศษพระเครื่องแตกหักและแร่วิเศษต่าง หลังพระปาดด้วยไม้ไผ่และไม่ตัดขอบ มีด้วยกันหลายแม่พิมพ์ว่ากันว่าสมเด็จพุทธาจารย์โตได้นำแม่พิมพ์พระสมเด็จที่คัดแล้วว่าสวยมาสร้างพระสมเด็จวัดกลางครั้งนี้เอาไปเป็นต้นแบบของการสร้างพระสมเด็จครั้งต่อๆไปของท่าน เรื่องราวของการแตกกรุออกมาของพระสมเด็จวัดกลางของค่อยนั้นได้แต่กุออกมาตั้งแต่ราวปี 2474 ครั้งที่มีการบูรณะองค์พระพุทธปางอุ้มบาตรที่แตกร้าวในสมัยพระอาจารย์อ้วนดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส หลังจากนั้นก็ได้มีการออกมาเอาพระสมเด็จออกไปกันอีกเรื่อยๆแต่ไม่มากนักเนื่องจากในอดีตและเครื่องยังไม่มีราคาเช่าหาซื้อขายไม่ได้ จนกระทั่งปี 2516 ในยุคพระอธิการสังข์เป็นเจ้าอาวาสได้มีการทำซุ้มครอบให้กับพระปางยืนอุ้มบาตรนี้โดยนายชาญ กระตุกฤษ์เป็นผู้ดูแลและออกทุนในการบูรณะครั้งนั้นพระจึงได้ถูกช่างที่ทำการบูรณะนั้นเอาออกมาเก็บไว้ที่บ้านของตนเองเป็นส่วนใหญ่และมีการกระจายออกไปในกลุ่มนักสะสมพระเครื่องเขตุอำเภอโพธารามเป็นจำนวนเล็กน้อย จนกระทั่งภายหลังก็ได้นำออกมาสู่สนามพระเครื่องในแถบจังหวัดราชบุรีมากขึ้นดังปัจจุบัน แม้ครั้งหนึ่งสมเด็จเจ้าคุณเที่ยง เจ้าอาวาสแห่งวัดระฆังยังได้เดินทางมานำพระสมเด็จจากกรุวัดกลางนี้ไปเป็นมวลสารทำพระเครื่องของท่าน จำนวนพระเครื่องทั้งหมดเท่าที่มีการบันทึกในการแตกกรุออกมานั้นมีจำนวนทั้งสิ้นไม่เกิน 3000 องค์